سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) یا تگزاپون، یک ماده شوینده و یک سورفاکتانت آنیونی است که در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی (صابون، شامپو، خمیر دندان و غیره) یافت می شود. SLES یک عامل کف کننده ارزان و بسیار مؤثر است. لوریل سولفات سدیم (SLS)، لوریل سولفات آمونیوم (ALS) و سدیم پارت سولفات (Sodium Pareth Sulfate)، سورفکتانتهایی هستند که در بسیاری از محصولات آرایشی برای ایجاد خاصیت تمیز کنندگی و امولسیونی در آنها استفاده می شوند. آنها به طور مشابه با صابون رفتار می کنند. سدیم لوریل اتر سولفات از روغن هسته خرما یا روغن نارگیل گرفته می شود.
تولید سدیم لوریل اتر سولفات (تولید تگزاپون)
SLES در اثر فرآیند اتوکسیلاسیون الکل دودسیل تهیه می شود که به صورت صنعتی از روغن هسته خرما یا روغن نارگیل تولید می گردد. اتوکسیلات حاصل به نیم استر – اسید سولفوریک تبدیل شده که با تبدیل به نمک سدیم، خنثی می شود. ترکیب سدیم لوریل سولفات سورفکتانت مرتبط (همچنین به عنوان سدیم دو دسیل سولفات یا SDS شناخته می شود) به طور مشابه تولید می شود. بدون مرحله اتوکسیلاسیون. SLS و آمونیوم لوریل سولفات (ALS) معمولاً گزینه های جایگزین برای سدیم لوریل اتر سولفات در محصولات مصرفی هستند.
درباره موارد کاربردی تگزاپن
1-محصولات مراقبت شخصی
تگزاپن از دهه 1930 عنصر موجود در شامپوها بوده است. این ترکیب به عنوان یک ماده ضدعفونی کننده عمل می کند. سدیم لوریل اتر سولفات می تواند به عنوان یک سورفکتانت، چربی ها و آلاینده های مو را به دام می اندازد تا بتواند با آب آن را شستشو دهدو برطرف کند. به عنوان یک عامل موثر کف کننده، سدیم لوریل اتر سولفات می تواند به ایجاد یک منبع چربی غنی در محصولاتی مانند شستشو دهنده بدن و دست، پاک کننده های صورت کمک کند. به همین ترتیب، SLS عامل ایجاد کف کردن در خمیر دندان است و همچنین به حذف ذرات مواد غذایی از دندان نیز کمک می کند.
2-محصولات پاک کننده
سدیم لوریل اتر سولفات یک ماده ضدعفونی کننده مؤثر است که در محصولات تمیز کننده خانگی برای از بین بردن لکه های روغنی و باقیمانده های مواد غذایی موجود در فرش استفاده می شود. سدیم لوریل اتر سولفات همچنین به دلیل قابلیت بالا در تجزیه روغن و گریس، در بسیاری از محصولات تمیز کننده صنعتی مانند مواد شوینده موتور و مواد شوینده قوی به کار می رود.
3-مواد افزودنی غذایی
تگزاپون به عنوان یک افزودنی غذایی شناخته شده است. سدیم لوریل اتر سولفات به عنوان یک امولسیفایر یا ضخیم کننده استفاده می شود. محصولات حاوی تخم مرغ، آب میوه ها و … شامل مقادیر تگزاپون است.
تخریب سدیم لوریل اتر سولفات توسط باکتری های کاهش دهنده نیترات
یک مطالعه موردی درباره طرح های تصفیه فاضلاب
سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپون به عنوان یک ترکیب اصلی در بسیاری از محصولات شوینده به کار می رود. بدیهی است که مقادیر زیادی از این ماده در فاضلاب های صنعتی و خانگی وجود داشته باشد بنابراین زمانی که لوله های انتقال دهنده فاضلاب، مایع فاضلابی را به تصفیه خانه هدایت می کنند، مقدار قابل توجهی از سدیم لوریل اتر سولفات در پساب وجود دارد. تصفیه خانه دقیقاً مکانی است که این ترکیب باید از بین برود. تخریب سدیم لوریل اتر سولفات توسط فرآیندهای مختلف تا کنون مورد مطالعه قرار گرفته است و برخی از روش ها مؤثر و برخی دیگر نیز تقریباً مناسب بوده اند. در یک طرح تحقیقاتی که در مورد تخریب سدیم لوریل اتر سولفات یا تگزاپون در مایع فاضلابی در تصفیه خانه ها انجام شد، نقش باکتری های بی هوازی و کاهش دهنده نیترات در تخریب تگزاپون به صورت مؤثر ثبت شد.
باکتری های بی هوازی به باکتری هایی گفته می شود که در لجن فعال در تصفیه خانه فعالیت می کنند. این باکتری ها برای فعالیت به منبع غنی از کربن نیاز دارند؛ در این مطالعه، ترکیب شیمیایی سدیم لوریل اتر سولفات (تگزاپون) به عنوان منبع تغذیه کربن دار در اختیار باکتری های بی هوازی قرار داده شد. غلظت این ترکیب چیزی حدود 50 تا 1000 میلی گرم در لیتر تعیین شد تا بتواند باکتری های کاهش دهنده نیترات را ایزوله کند. مطالعات بیولوژیکی باکتری ها نشان داد که برخی از گونه های باکتری ها تا حدود 50% توانستند حذف شوند و برخی دیگر در کمتر از یک روز از بین رفتند. برخی دیگر از باکتری ها، تخریب کننده سدیم لوریل اتر سولفات عمل کردند. در این مطالعه تحقیقاتی، فاکتورهایی نظیر دما، غلظت، حجم باکتری ها، فشار، زمان و … مورد بررسی قرار گرفت.
منابع:
https://www.chemicalsafetyfacts.org