سود پرک چیست؟
سود پرک یا هیدروکسید سدیم (Sodium hydroxide) یک ماده شیمیایی قدرتمند است که با فرمول شیمیایی NaOH و نام های کاستیک سودا (Caustic Soda)، سود سوز آور، سود جامد پرک و گاهی چربی گیر صنعتی شناخته می شود. این یک ترکیب یونی شامل کاتیون سدیم +Na و هیدروکسید آنیون OH است.
سود پرک در حالت جامد، سفید رنگ و بدون بو است. این ماده در حالت جامد به صورت پولک و یا گرانوله عرضه میشود. فرم پولک آن سود پرک و فرم گرانوله سود گرانول در بازار نامیده می شود. سود پرک به سهولت میتواند رطوبت هوا را جذب نماید و پولک ها به یکدیگر چسبندگی پیدا کنند بنابراین استفاده از کیسه های مناسب لمینت دار و حمل و نقل مناسب بسیار حائز اهمیت است.
اگر چه نقطه ذوب سود پرک بالاست ولی این ماده به شدت در آب حل می شود و در حالت محلول در آب به رنگ روشن است. فرایند حل شدن سود سوز آور در آب فرایندی گرماده است. هنگامی که سود پرک در آب حل می شود محلول به دست آمده که PH بالایی دارد و بسیار لغزنده است به صورت کلی هنگامی که کاستیک سودا در آب حل می شود خورندگی بیشتر ایجاد میکند.
سود پرک در عین حالی که یک ماده شیمیایی بسیار پرکاربرد است در صورت تماس با پوست یا استنشاق مقدار زیادی از آن و یا تماس با چشم میتواند باعث مشکلات جدی برای انسان از قبیل سوختگی و نابینایی و غیره شود؛ بنابراین در هنگام استفاده از سود سوز آور همان طور که از نام آن نیز مشخص است باید نکات ایمنی از قبیل استفاده از ماسک، دستکش، لباس مناسب و غیره را رعایت کرد.
کاربردهای سود پرک
سود پرک بهعنوان یک ماده قلیایی قوی و به دلیل خاصیت واکنشپذیری بالا موارد مصرف گستردهای در صنایع مختلف دارد. سود کاستیک واکنشگر سریعتر و ماده قلیایی قویتری نسبت به سایر مواد بازی میباشد. این ماده بهصورت محلول در آب دارای ثبات بیشتری بوده و در حالت محلول میتواند ذخیرهسازی یا منتقل شود. این ماده در طی فرایندهای شیمیایی محصولات جانبی نامطلوب مانند کربن دیاکسید یا سایر کربناتها را تولید نمیکند. مهمترین موارد استفاده از سود پرک می توان صنایع کاغذ و خمیرکاغذ، تولید آلومینیوم، جوهر زدایی از کاغذهای باطله، تصفیه آب نام برد. سود پرک ماده اولیه در تولید بسیاری از مواد شیمیایی میباشد. این ماده بهعنوان یک حد واسط و واکنشدهنده در فرایندهایی که بسیاری از مواد شامل حلالها، پلاستیک، الیاف مصنوعی، سفیدکنندهها، چسب، پوششها، جوهر، رنگ، علفکشها و مواد دارویی مانند آسپرین تولید میشوند، مورداستفاده قرار میگیرد. کاستیک سودا همچنین در صابونسازی و ساخت مواد شوینده، صنایع نفت و گاز، صنعت سرامیک، خنثیسازی پسآب های اسیدی و تمیز کردن و حذف نمودن ترکیبات اسیدی از گازهای خروجی استفاده میشود.
تولید مواد شیمیایی: در صنایع شیمیایی حدود ۴۰ درصد از کاستیک سودا تولیدی بهعنوان یک ماده اولیه و پایه برای تولید بسیاری از مواد شیمیایی مصرف میشود.
محصولات شوینده و ضد عفونی کننده: سود کاستیک برای تولید صابون و مواد شوینده مختلف با کاربردهای گوناگون خانگی و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. محلول های سفیدکننده کلری (سفیدکنند های حاوی کلر مانند سدیم هیپوکلرید یا همان آب ژاول) از ترکیب کلر و محلول سود سوزآور حاصل می شود. محلول های لوله بازکنی که حاوی سود سوز آور هستند، با تبدیل چربی ها و مواد روغنی که پتانسیل انسداد لوله ها و مسیرهای آب و فاضلاب را دارند، به مواد صابوبی محلول در آب، از انسداد لوله ها جلوگیری می کنند.
پزشکی و دارو سازی: سود پرک در تولید بسیاری از مواد دارویی و پزشکی از مسکن های ساده مانند آسپرین گرفته تا مواد ضد انعقاد که می تواند از انعقاد خون جلوگیری کند و در داروهای ضد تصلب شرایین کاربرد دارد ا،ستفاده می شود.
خمیرکاغذ و تولید کاغذ: خمیرکاغذ تولیدشده با روش سولفات و سولفیت از طریق حذف ترکیبات لیگنین با استفاده از واحدهای چندگانه استخراج توسط سود مایع، خالص سازی میشوند. همچنین در برخی از کارخانههایی که از فرایند کرافت برای تولید کاغذ استفاده میکنند، از هیدروکسید سدیم | سود مایع ستفاده میشود. علاوه بر مصارف عنوان شده برای سود پرک، در صنعت کاغذ سازی این ماده شیمیایی بهمنظور حذف اولیه جوهر از کاغذهای بازیافتی کاربرد دارد.
سلفون و ابریشم مصنوعی: تولید الیاف با استفاده از فرآیند ویسکوز (Viscose process) در دو مرحله اصلی نیاز به سود پرک دارد. سلولز به منظور افزایش استحکام و براقی و در نتیجه تولید سلولز قلیایی توسط سود مایع مورد فراوری قرار میگیرد، پس از آن سلولز به دست آمده برای تولید ماده ویسکوز که برای اکسترود کردن الیاف ابریشم مصنوعی و فیلمهای سلفون مصرف میشود در سود پرک مایع رقیق حل میشود.
استخراج آلومینیوم: کاربرد سود کاستیک در صنعت آلومینیوم سازی برای حل کردن سنگ معدن بوکسیت که ماده اولیه تولید آلومینیوم است و رسوب گذاری آلومینا استفاده میشود. همچنین سود کاستیک بهمنظور براقکننده شیمیایی محصولات آلومینیومی مورد مصرف است.
صابونسازی: سود کاستیک چربیها را به صابونهای سدیمی محلول در آب تبدیل میکنند (فرایند صابون سازی)
پارچه: در این صنعت از سود پرک بهمنظور تمیزکاری، سفید کردن و افزایش براقی و استحکام پارچه استفاده میشود.
تولید نفت و صنعت پالایش: سود کاستیک به عنوان جاذب کربن دی اکسید در برشهای سبک و به عنوان جاذب سولفیدها در خالص سازی برشهای مختلف نفتی استفاده میشود. همچنین سود سوزآور به همراه کلر برای فرایند شیرین سازی هیپوکلریتی که فرایندی برای حذف ترکیبات مختلف گوگردی است کاربرد دارد.
جایگزین کربنات سدیم (soda ash): سود پرک به عنوان جایگزین برای سودا اش در بسیاری از کاربردها در صنایع شیشهسازی، کاغذسازی، خمیرکاغذ، فسفات و سیلیکات کاربرد دارد.
تولید مواد غذایی: سدیم هیدروکسید در تولید و فراوری چندین ماده غذایی استفاده می شود. مانند استفاده از سود کاستیک در به عمل آوری زیتون و یا در فرآیند تولید نوعی چوب شور برای ایجاد خاصیت تردی. از سود پرک برای جدا کردن پوست سیب زمینی ، گوجه فرنگی و سایر میوه ها برای کنسرو سازی استفاده می شود. همچنین از سود سوز آور برای جلوگیری از رشد باکتری ها و کپک ها در برخی مواد غذایی و جلوگیری از فساد آن ها استفاده می شود.
تصفیه آب و فاضلاب: در تصفیه خانه های آب و فاضلاب ، از سود پرک برای کنترل میزان اسیدیته آب و کمک برای حذف فلزات سنگین از آب استفاده می شود. همچنین سود کاستیک در تهیه سدیم هیپوکلرید (آب ژاول) که یک ماده ضد عفونی کننده است، استفاده می گردد.
انرژی: از سود کاستیک در تولید سلول های سوختی استفاده می شود. در ساخت رزین های اپوکسی(Epoxy resins) که در توربین ها بادی مورد استفاده قرار می گیرد، از سود پرک استفاده می شود.
سوختهای تجدید پذیر: سود پرک برای تنظیم pH و تولید سدیم متیلات در فرآیند تولید بیواتانول و بیودیزل کاربرد دارد.
روش تولید سود پرک
روش تولید سود سوزآور مایع طبق فرآیند کلر آلکالی
صنعت کلر آلکالی جزو صنایعی محسوب میشود که هدف آن تولید گاز کلر و مواد قلیایی، هیدروکسید سدیم و یا هیدروکسید پتاسیم بوسیله الکترولیز محلولهای نمکی است. فناوری های اصلی بکار گرفته شده در این صنعت سل های الکترولیز جیوهای، دیافراگمی و غشایی است که عمدتاً از کلرید سدیم به عنوان خوراک استفاده می کنند. فرآیند سل دیافراگمی و فرآیند سل جیوه ای قدیمی تر و فرآیند سل غشایی تکنولوژی جدیدتری است. با پیداش فرآیندهای تولید سودسوزآور و گاز کلر به روش الکترولیز جیوه ای و شناسایی اثرات زیان بار مصرف جیوه و مشکلات مربوط به آن چه به لحاظ زیست محیطی و چه از منظر اقتصادی، هم اکنون این فرآیند جیوه ای یکی از معضلات و دغدغه های مهم پیش روی صنایع به خصوص صنعت پتروشیمی شده است و کشورها درصدد حذف فرآیند جیوه ای و استفاده از روش غشایی می باشند.
در دهه 1970 توسعه غشاهای تبادل یونی، فناوری جدیدی را برای تولید سود سوزآور مهیا نمود. اولین غشاهای تبادل یونی در آغاز دهه 1970 توسط شرکت (Nafion) DU Pont و به دنبال آن (Flemino) Asahi Glass توسعه یافتند. در این فرآیند آند و کاتد توسط یک غشاء هدایت کننده یون و غیر قابل نفوذ توسط آب از یکدیگر جدا شده اند. محلول آب نمک از بخش آند عبور کرده و یون های کلرید به گاز کلر اکسیده می شود. یون های سدیم به سمت کاتد که در آن محلول سود جریان دارد هدایت می شود. آب بدون املاح اضافه شده به جریان کاتولیت هیدرولیز شده و گاز هیدروژن و یون های هیدروکسید آزاد می کند. یون های هیدروکسید و سدیم با هم ترکیب شده تا سود تولید کنند که غلظت آن به وسیله گردش جریان سود قبل از تخلیه شدن از سل، معمولاً بین 32 تا 35 درصد نگه داشته می شود و پس از آن در واحد تغلیظ درصد آن به حدود 48 درصد می رسد.
غشاء موجود از مهاجرت یون های کلرید از آند به کاتد جلوگیری مینماید. جنس کاتد بکار رفته در سل های غشایی معمولا فولاد ضد زنگ و یا نیکل است.
کاتدها اغلب با کاتالیستی پوشش داده می شوند که پایدارتر از جنس پایه بوده و باعث افزایش سطح تماس و کاهش ولتاژ اضافی میشود. مواد پوشش دهنده عبارتند از مخلوط Ni-S , AL-Ni , Ni-Nio و یا مخلوط فلزات گروه نیکل و پلاتین. آندهای مصرفی نیز فلزی هستند غشاهای بکار رفته در صنعت کلر آلکالی معمولاً از پلیمرهای پرفلورینه ساخته می شوند. برای تقویت قدرت مکانیکی غشا معمولاً با الیاف PTFE تقویت می شوند. همچنین غشاء هنگامی که در معرض گاز کلر در یک سمت و محلول سود در طرف دیگر قرار می گیرد، باید کاملاً پایدار باشد. عمر اقتصادی غشاهای کلر آلکالی تقریباً سه سال بوده اما بین 2 تا 5 سال متغیر است.
از مزایای سل های غشایی تولید محلول سود با خلوص بالا و مصرف برق کمتر نسبت به سایر فرآیندها است. به علاوه فرآیند غشایی از مواد سمی با حجم بالا مانند آزبست و جیوه استفاده نمی کند. غشا به صورت انتخابی یون ها را از خود عبور می دهد و به همین سبب محصولات تولید شده دارای خلوصی بالا و مطابق استانداردهای بین المللی میباشد.
از محصولات واکنش های انجام شده درالکترولایزرها گاز کلر، هیدروژن و محلول سود سوزآور است که مواد دیگری از آنها قابلیت تولید دارد.
- محلول آب ژاول: هیپو کلریت سدیم (NaClO) از ترکیب محلول سود سوزآور با گاز کلر در برج مخصوص بدست می آید.
- اسید کلریدریک: جوهر نمک(HCl) از ترکیب مستقیم گاز کلر و هیدروژن بدست می آید. این واکنش می تواند در یک راکتور انجام بگیرد.
- کلر مایع: گاز کلر (Cl2) پس از فشرده شدن توسط کمپرسور، وارد برج خشک کن شده، با اسید سولفوریک 98 % کاملاً خشک و به کندانسور هدایت می گردد. سپس تا 31 سانتیگراد سرد و به حالت مایع در می آید.
- کلرور فریک (FeCl3): از ترکیب اسید سولفوریک با آهن، کلرور فرو تهیه و سپس آنرا با گاز کلر اکسید نموده تا به کلرورفریک با غلظت 40 % تبدیل گردد.
- محلول سود سوز آور: (کاستیک سودا محلول NaOH) این محلول در کاتد الکترولیز با غلظت حدود 30 % تهیه و در واحد تغلیظ کننده اولیه به حدود 48 % تبدیل می گردد.
نگهداری و انبارش
- در جای خشک با تهویه مناسب نگهداری شود.
- در انبار سرپوشیده و دور از مواد ناسازگار مانند اسید ها و … نگهداری شود و فقط در زمان مورد نیاز درب کیسه باز شود. در غیر اینصورت در مجاورت هوا با توجه به خاصیت رطوبت پذیری بالای آن ابتدا کمی مرطوب شده و سپس کلوخه میگردد.
- علایم هشداردهنده خطر شامل خوردگی و … در معرض دید افراد نصب گردد.
- تماس مستقیم هیدروكسید سدیم و آب موجب واکنش گرمازای شدیدی میشود که میبایستی احتیاط های لازم به عمل آید.
- در ظروف مناسب درب دار (آلومینومی نباشد) دارای برچسب نگهداری شود.
- دور از دسترس کودکان نگه دارید.
- از محافظ صورت/چشم و دستکش محافظ مناسب استفاده شود.
- در صورت تماس با چشم با آب فراوان خوب بشویید و به پزشک مراجعه کنید.
خرید و فروش سود پرک
صدرا شیمی تامین کننده بهترین سود پرک در بازار است. کلیه محصولات امکان ارسال به سراسر ایران را دارند. جهت خرید سود پرک با کارشناسان فروش تماس حاصل بفرمایید.
قیمت سود پرک
قیمت سود پرک تابع قیمت سود کاستیک است. سود کاستیک هر هفته در بورس کالا توسط پتروشیمی عرضه می شود و میزان تقاضا و نرخ دلار تعیین کننده قیمت آن است. به طبع نوسانات قیمت سود کاستیک باعث تغییر در قیمت سود پرک می شود. همچنین عرضه و تقاضا سود پرک به همراه میزان درخواستی شما پارامتر های تاثیر گذاری در قیمت گذاری هستند. ما تلاش می کنیم ارزان ترین قیمت سود پرک را به صنعتگران محترم ارائه دهیم.